,,Wspomnienia z martwego domu" Fiodor Dostojewski

W 1849 roku Dostojewski za przynależność do Koła Pietraszewskiego został skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie. W ostatniej chwili car zamienił ją na więzienie połączone z ciężkimi robotami. Pisarz przebywał na katordze cztery lata, a doświadczenia zebrane w tym okresie pozwoliły mu przedstawić w powieści obraz życia w syberyjskim więzieniu.

Swoje wspomnienia Dostojewski wkłada w usta szlachcica skazanego za zabójstwo żony na dziesięć lat ciężkich robót. Większość skazańców pochodzi ze stanu chłopskiego, do byłego „pana” odnoszą się niekiedy z nienawiścią, Aleksandrowi Pietrowiczowi jako byłemu szlachcicowi jest na katordze wyjątkowo ciężko, wrogość większości współwięźniów i samotność – to uczucia szczególnie doskwierające mu podczas pierwszych miesięcy pobytu w więzieniu. 

Zapewne każda osoba, która ma za sobą liceum zna dobrze postać jaką był Fiodor Dostojewski, a raczej uważa, że dobrze go zna. Ile osób tak naprawdę wie, że przynależność do spotkań, tak zwanych "piątków" przyczyni się do aresztowania 123 niewinnych w naszych oczach ludzi, w tym również jego. I chociaż recenzowana dzisiaj przeze mnie książka uchodzi za powieść, równie dobrze można ją nazwać autobiografią.

"Fizyczna siła w katordze potrzebna nie mniej od moralnej do zniesienia wszystkich niewygód tego przeklętego życia"

Ciężko jest napisać cokolwiek o lekturze, która nie jest nowa, którą uważa się za najbardziej osobiste dzieło, z naciskiem na to słowo, bo Dostojewski pisał dzieła, tylko i wyłącznie książki górnolotne. A więc co ja, dziewczyna z 18-stką na karku może powiedzieć o czymś tak wybitnym. 

I chyba właśnie mogę opowiedzieć wam tylko o tym, że to książka niezwykła. Ciężka w treści, ale lekka w odbiorze, bo styl pisania tego pana właśnie taki jest. Nie jest to opinia wynikająca wyłącznie z lektury "Wspomnień z martwego domu", ale wnioski zbiorowe po "Zbrodni i karze" oraz "Braciach Karamazov", których pilnie muszę skończyć. 

Fiodor Dostojewski napisał coś krótkiego, ale bogatego w realia życia więziennego i nie mówimy tylko o zesłaniach na roboty. Traktujemy skazanych jak ludzi innych od nas, a wcale takimi nie są. Oczywiście niektórzy są spodleni i sam autor zauważa ten fakt, ale pozwala on nam też poznać ich dobre strony, wrażliwość na sztukę, chęć uczenia się rzemiosła, głębokość przemyśleń. Ta historia opowiada nie tylko o marnych obiadach i pracy przy wypalaniu alabastru, jest to też opowieść o przyjaźni, o walce z samym sobą, z wszechobecnym w katordze marazmem i oczywiście z dwojaką naturą człowieka, która jest najczęściej poruszanym przez twórcę tematem. 

W tej chwili wychodzi multum dobrych książek, tych nowych, opierających się na dzisiejszych realiach, świeżych i łatwych w odbiorze. Ale może czasem warto usiąść i zabrać się za coś starszego, za coś cennego, bo skoro przez prawie 200 lat jego pozycje uważane są dzieła literatury, to musi być w tym jakiś sens. Dlatego nie ważne czy będzie to "Zbrodnia i kara", "Biesy" czy "Idiota". Na zajęciach języka polskiego spotykamy się z rodzimym punktem widzenia na czasy zaborów, a jak żyli Rosjanie? To też bardzo ciekawe pytanie, o którym często zapominamy. Nawet ludzie, którzy fascynują się nihilizmem często zapominają, że to właśnie utwory Dostojewskiego jako pierwsze wprowadzały tą tematykę do świata pisanego. 

"Bo trzeba już wszystko powiedzieć: ten lud więzienny wszakże to byli ludzie nadzwyczajni. Wszak to były może najzdolniejsze, najsilniejsze żywioły z całego ludu naszego. Ale zginęły bezowocnie potężne siły, zginęły nienormalnie, bezprawnie. 

A kto winien temu? 

Otóż to, kto winien?" 

Ta książka będzie idealnym startem do powitania pana Fiodora w swoim czytelniczym życiu. Najkrótsza, ale wciągająca przez wszystkie strony. Do tego nie można ująć tym wydaniom ich piękna, jakości papieru (tak, te piękne pozycje klasyczne mają grube i wytrzymałe na nasze emocje strony) i idealnie dostosowanej czcionki. Czego można chcieć więcej od bibliotecznych historii? 

Znacie się dobrze z kunsztem tego pisarza czy może dopiero planujecie jakąś jego lekturę? Osobiście bardzo polecam kupno, wypożyczenie z biblioteki czy nawet zapytanie swojej polonistki o kopię, bo na pewno ową posiada. 

Za egzemplarz dziękuję Wydawnictwu MG 

Pozdrawiam, Gabcia ♥